Veel over woningbouw in verkiezingsprogramma’s, urgentie aanpak wooncrisis ontbreekt

Nieuws Nieuws · 28 september 2023
Expert
Richard Bos
Senior lobbyist

Als je het kiezers vraagt, is wonen misschien wel het belangrijkste onderwerp in deze verkiezingscampagne. In alle verkiezingsprogramma’s is aandacht voor de vraag hoe we het voor elkaar krijgen al die huizen te bouwen die zo hard nodig zijn? De oplossing zit vaak in meer regie van de overheid. In de verkiezingsprogramma’s staan verder uiteenlopende voorstellen om woningcorporaties meer financiële armslag te geven.

Aedes-voorzitter Martin van Rijn: ‘Het is terecht dat hier aandacht voor is, maar de urgentie om de wooncrisis écht aan te pakken ontbreekt. Er zijn veel verdergaande maatregelen nodig om snel huizen te bouwen waar zo ontzettend veel mensen op zitten te wachten. Zeker nu er economische tegenwind is, moet de nieuwe minister van Volkshuisvesting doorpakken, en de partijen aanjagen en ondersteunen die sleutels voor oplossingen in handen hebben. De praktijk laat zien dat al die bouwlocaties er anders niet komen.’

Snel bouwlocaties tegen sociale grondprijzen

Aedes heeft op een rijtje gezet wat er in de tot nu toe verschenen verkiezingsprogramma’s opgenomen is over de belangrijkste thema’s voor woningcorporaties. Gezien de woningcrisis is de aandacht voor nieuwbouw logisch, maar volgens de branchevereniging mag het scherper en doortastender. Van Rijn: ‘Wat ons betreft moet in ieder nieuwbouwproject 30% sociale huur zitten. En iedere gemeente moet ernaar toewerken dat 30% van hun woningen een sociale huurwoning is. De behoefte aan woningen voor lage en middeninkomens is eenvoudigweg het grootst. Corporaties staan al een tijd in de startblokken, maar zonder bouwlocaties worden hun ambities om die woningen te bouwen belemmerd. Daarom moet er een uniforme en transparante sociale grondprijs komen en moeten locaties sneller beschikbaar komen. We zien dat veel partijen iets met grondpolitiek willen doen, maar ook hier missen we te vaak de echte harde maatregelen, zoals een bouwplicht. Vergunningverlening moet efficiënter en sneller en bezwaarprocedures kunnen korter. Het is goed dat veel partijen willen dat corporaties meer middenhuurwoningen gaan bouwen. Maar ook daar hebben ze bouwlocaties nodig en helpt het als corporaties hun leningen onderling mogen borgen.’

Bestaanszekerheid en betaalbaar wonen

Uiteraard is in de verkiezingsprogramma’s het actuele thema bestaanszekerheid terug te vinden. Er lijkt consensus over het verhogen van het bestaansminimumloon, wat aansluit bij een eerdere oproep van Aedes. Sommige partijen pleiten voor huurbevriezing of -verlaging, bijvoorbeeld op basis van het energielabel. Aedes waarschuwt voor de consequenties daarvan. Corporaties houden nu al hun huren betaalbaar en hebben recent huren voor huishoudens met de laagste inkomens nog verlaagd. Hun huren verder verlagen, betekent dat ze minder sociale woningen kunnen bouwen en dat het verduurzamen van hun huizen vertraging oploopt.

Steun voor corporaties

Aedes maakt zich zorgen omdat corporaties op langere termijn onvoldoende middelen hebben om hun opgaven waar te blijven maken. Gelukkig ziet een aantal politieke partijen dat ook en zij hebben in hun programma’s vormen van steun voor corporaties opgenomen. Verschillende partijen noemen bijvoorbeeld het afschaffen van de winstbelasting voor corporaties.

Verduurzaming

Op het gebied van verduurzaming van de woningvoorraad zien we grote verschillen in ambities en maatregelen. Wel willen veel partijen fors inzetten op isolatie. Sommige partijen benoemen expliciet de rol van corporaties. Logisch, want woningcorporaties zijn al jaren koploper in verduurzaming. Om dat voort te zetten hebben ze vooral behoefte aan duidelijke en consistente regelgeving.