Hoe zet je de eerste stappen naar circulariteit?

Vaak wordt gedacht dat circulariteit over hergebruik van materialen gaat. Dat is inderdaad ook zo, maar circulariteit is veel méér dan dat. Wanneer je als corporatie met circulariteit aan de slag wilt, zul je ontdekken dat er heel wat bij komt kijken. Wie circulair wil werken, zal ook moeten nadenken over het ontwerp, het businessmodel en de financiering en aanbesteding Het is raadzaam eerst te bedenken wat circulariteit (voor jouw corporatie) betekent vóórdat je ermee aan de slag gaat. Waar ga je beginnen en op welke manier ga je dat doen? Dit betekent niet dat je hele epistels vol moet typen voordat je aan de slag kunt. Er zijn heel wat corporaties die gewoon met circulariteit beginnen en leren door te doen. Dat is prima. Maar ook dan kan het verstandig zijn om op een goed moment pas op de plaats te maken en te evalueren wat circulariteit betekent voor je corporatie en hoe je nog slimmer circulair verder kunt.

Het is makkelijker om in eerste instantie eens een ander materiaal of een circulair ontwerp toe te passen, dan meteen een heel nieuw businessmodel te bedenken. Kleine stapjes kunnen leiden tot grote successen. Ga bijvoorbeeld aan de slag met een circulair dakraam en probeer het uit. Test geslaagd? Op naar de volgende stap. Grote kans dat er met iedere succeservaring steeds meer draagvlak ontstaat binnen de organisatie.

Om van circulariteit een succes te maken, is soms een iets andere aanpak nodig. Het werken met herbruikbare materialen bijvoorbeeld vraagt om flexibiliteit. Tijdens het ontwerp wordt veel tot in detail vastgelegd, terwijl de herbruikbare materialen die je vervolgens inkoopt misschien net een maatje groter zijn. Want ze hebben meestal geen standaard formaat. Het is dus verstandig om op de tekentafel wat marges in te bouwen. Circulair werken vraagt daarnaast om vakmanschap. Sociale huisvestingsmaatschappij de Zonnige Kempen herbruikte bijvoorbeeld natuursteen in hun renovatie. De kans bestaat dat die op verschillende plekken zijn geoogst, waardoor ze niet dezelfde dikte hebben. Een goede vakman legt de puzzelstukjes op de juiste plek.

Woningen hebben een lange levensduur. Houd daarom rekening met de meest waarschijnlijke scenario’s. Woningen hebben na verloop van tijd vaak aanpassingen nodig. Denk daar nu al over na. Hoe ga je deze veranderingen in de toekomst mogelijk maken? In het verlengde hiervan kun je ook alvast bekijken hoe je onderdelen of materialen in de toekomst goed kunt hergebruiken. Bijvoorbeeld door ze demontabel en in gangbare maten toe te passen.

Circulair klinkt goed, tweedehands niet (altijd). Soms is het lastig om aan bewoners uit te leggen dat ze niet iets nieuws krijgen maar iets dat al is gebruikt. Geef hierin zelf het goede voorbeeld. Wil je bewoners een tweedehands keuken aanbieden? Koop dan zelf geen spiksplinternieuwe keuken voor op kantoor. Ga je je eigen kantoorpand renoveren? Zet dan circulaire stappen.  

Als materiaalprijzen stijgen, wordt hergebruik van materialen financieel steeds interessanter. Maar de kostprijs van circulair materiaal is nog niet altijd competitief. Zoek daarom naar laaghangend fruit. Begin met kleine onderdelen die waarde hebben. Denk aan deuren, cv-ketels, kranen of dakramen die nog niet aan het einde van hun levensduur zijn. Verschillende pilots laten zien dat deze aanpak goed werkt en dat je die makkelijker opneemt in de reguliere onderhoudsprocessen.