Rotterdamwet maakt selectieve woningtoewijzing mogelijk

De Rotterdamwet geeft gemeenten de mogelijkheid om in bepaalde wooncomplexen, straten of gebieden met sociale en economische problemen tijdelijk geen woningen toe te wijzen aan mensen met inkomens op bijstandsniveau (artikel 8 van de wet). Deze inkomenseis kan alleen gesteld worden aan woningzoekenden die korter dan zes jaar in de regio wonen. Gemeenten kunnen er ook voor kiezen specifieke groepen voorrang te geven op basis van de samenstelling van het huishouden, de leeftijd en het opleidingsniveau van de woningzoekende (artikel 9 van de wet). De gemeenteraad moet hiervoor een aanvraag indienen bij de minister van Binnenlandse Zaken.

Met de uitbreiding kunnen gemeenten ook ex-criminelen, notoire overlastveroorzakers en mensen met extremistisch gedrag weren (artikel 10 van de wet). De beoordeling gebeurt op basis van een verklaring omtrent gedrag (VOG) of op basis van politieonderzoek. Om de privacy van woningzoekenden te waarborgen, zijn hierover regels vastgelegd in de wet. De politiegegevens mogen alleen worden gebruikt voor het toewijzen van een huisvestingsvergunning. En alleen de burgemeester mag op basis van de verstrekte gegevens beoordelen of een huurder wel of niet in een aangewezen straat, complex of buurt mag wonen. Het ministerie van BZK maakte een handreiking met uitleg over de mogelijkheden van de Rotterdamwet. Daarnaast is er ook een uitgebreide handreiking over selectieve woningtoewijzing.

Aedes is voorstander van het de uitbreiding van de Rotterdamwet omwille van de leefbaarheid van wijken en buurten. In sommige wijken in Nederland is de criminaliteit, onrust en woonoverlast zo erg dat het nodig is om iets aan de instroom te doen. Aedes wijst wel op een aantal mogelijke knelpunten. Zo kan verplichte screening leiden tot langere leegstand en dus financiële schade doordat het aanvragen van een huisvestingsvergunning acht weken duurt. Verder vroeg Aedes de Tweede Kamer bij de behandeling van de wet om duidelijk vast te leggen dat gemeenten met verhuurders moeten overleggen voordat zij een screeningsgebied aanwijzen. De minister gaf aan dat dit al voldoende is gewaarborgd door de Woningwet waarin staat dat gemeenten, huurders en verhuurders lokale prestatieafspraken moeten maken.

Een aantal woningcorporaties en gemeenten experimenteerden de afgelopen jaren al met selectieve woningtoewijzing als onderdeel van de aanpak van probleemwijken. Zo kunnen woningzoekenden in de Nijmeegse Kolpingbuurt sinds 2003 alleen een sociale huurwoning huren met een inkomen uit werk boven bijstandsniveau én als ze geen strafbare feiten hebben gepleegd zoals drugshandel, geweld of intimidatie.

Woningcorporatie Talis heeft goede ervaringen met deze aanpak. 'Doordat we de toestroom van sterk overlastgevende en criminele huishoudens een halt konden toeroepen, konden we onze aandacht richten op de zittende en nieuwe bewoners', vertelt Frits Baghus van Talis. Lees meer over de ervaringen van Talis in Aedes-Magazine.