Criminelen lastig te pakken met strenge regels

Expert
Pieter van Hulten
Belangenbehartiger

Een huurder woont met zijn gezin in een ruime eengezinswoning in een stad. Beide hoofdbewoners komen uit criminele families en ze besturen de buurt, tot het aanleggen van een hennepplantage bij de oude overbuurvrouw aan toe. Toen jonge gezinnen de buurt verlieten, kreeg de lokale corporatie door dat er iets niet klopte. Hierna liep het uit de hand. 

‘De situatie is heel ernstig. Corporatiemedewerkers zijn thuis bedreigd. Daarom weten maar een paar medewerkers dat we meewerken aan de bestrijding van criminele ondermijning. We moeten uitkijken met wat we doen’, zegt de corporatiebestuurder.  

De corporatiemedewerkers doen daarom in de aanpak gewoon hun werk en soms iets extra’s. Aan de hand van deze casus is de samenwerking met politie en gemeente geïntensiveerd en is er meer overleg. ‘We werken al veel samen en zeker in het geval van ondermijning: dat is menselijk handelen en die mensen wonen ergens’, zegt het sectorhoofd van de Dienst Regionale Recherche van de politie. De corporatiebestuurder vult aan: ‘Het was even zoeken naar onze rol, maar wij blijven heel dicht bij onze functie en de kernprocessen verhuur en leefbaarheid.’ ‘De corporatie is belangrijk bij het leefbaar houden van de wijk. Wij samen zijn er vaker en dat helpt, maar ook onderwijs en zorg zijn daarbij hard nodig’, aldus het sectorhoofd. 

Verdelen in de wijk

De betreffende corporatie kan nu bepalen wie er in de wijk komt, maar de middelen daarvoor zijn nadrukkelijk door de gemeente aangekondigd. Zo komen er in een zwakkere wijk meer weerbare werkenden bij en minder mensen met een uitkering of een laag inkomen. Want die zijn vatbaarder voor recrutering. ‘Als je net kunt rondkomen en je schoolgaande kinderen willen merkkleding, dan is het moeilijk nee zeggen tegen 500 euro voor het wegbrengen van een pakketje’, zegt de bestuurder. 

De daders blijven meestal onzichtbaar. Achter de schermen werken corporatie, gemeente en politie veel samen om de netwerken in beeld te krijgen. ‘Het ontwikkelen van een gezamenlijke aanpak heeft ongeveer anderhalf jaar geduurd’, aldus de directeur-bestuurder. Bij de corporatie was er iemand al die tijd een dag per week mee bezig en er is externe kennis bijgehaald. Dat kostte al met al zeker een ton per jaar. Daarnaast is er nu meer overleg en zijn medewerkers geschoold, onder meer in weerbaarheid.  

Regels te streng

De bestuurder zou willen dat hij meer kon doen. Hij wil waar dat echt nodig is gemakkelijker selectief kunnen toewijzen voor gemengde wijken. Verder is de Algemene verordening gegevensdeling (AVG) te rigide en dat speelt criminelen in de hand. Zij houden zich er immers niet aan. En het moet makkelijker zijn om mensen die de buurt terroriseren, uit hun woning te zetten. ‘Alleen de ergste gevallen, want natuurlijk doen we ons best om mensen met zorg en begeleiding in de wijk te houden’, aldus de corporatiebestuurder.  

Het convenant gegevensdeling waarmee wordt gewerkt helpt om criminele activiteiten sneller in beeld te krijgen en eerder in te grijpen als een buurt dreigt af te zakken. Het sectorhoofd vult aan: ‘Het zou al gemakkelijker zijn als de regels duidelijker zijn, maar een convenant gegevensdeling is nog beter.’ Hij wil dan ook graag van de corporatie horen als een woning niet bewoond wordt. ‘Die spookwoningen zijn vaak in gebruik als kwekerij, lab of dumpplek. Als wij weten waar ze zijn, kunnen we eerder optreden.’ 

De corporatie, de bestuurder en de politie willen niet met hun naam in dit verhaal, omdat het gezin overal connecties heeft. Het noemen van namen en locatie brengt corporatiemedewerkers in gevaar. 

Dit artikel is onderdeel van een reeks van drie praktijkvoorbeelden over hoe woningcorporaties omgaan met criminele ondermijning.