Aedes: huurtoeslag onmisbaar voor goed en betaalbaar wonen

Kern van de position paper is dat afschaffing of sterke hervorming van de huurtoeslag ertoe leidt dat 1,5 miljoen huurtoeslagontvangers op een andere manier voldoende inkomensondersteuning moeten ontvangen. En dat kost al snel heel veel geld en is veel minder effectief dan de huurtoeslag. Zo kunnen bijvoorbeeld de lonen worden verhoogd of de belastingen worden verlaagd. Aedes juicht dit toe omdat veel mensen simpelweg een te laag inkomen hebben, maar het maakt de huurtoeslag niet overbodig. Want ook als huurders met de laagste inkomens meer te besteden hebben, hebben velen van hen toch onvoldoende geld om een passende woning te huren. Zij zijn dan aangewezen op de goedkoopste woningen. Dat werkt segregatie in de hand.

Gerichte ondersteuning via de huurtoeslag blijft dus nodig. Wel kan een aantal wijzigingen de effectiviteit nog verder vergroten en huurders meer zekerheid geven. Aedes denkt graag hierover mee. Een mogelijkheid is om de toeslag te koppelen aan het inkomen dat bij de Belastingdienst bekend is, in plaats van aan een geschat inkomen dat later wordt vastgesteld. Dit leidt tot veel minder terugvorderingen. Bovendien kan de Belastingdienst mensen die recht hebben op huurtoeslag, actief benaderen. Hierdoor krijgt iedereen die recht heeft op huurtoeslag, en die waarschijnlijk nodig heeft, deze ook. Een andere mogelijkheid om terugvorderingen te voorkomen is dat corporaties de huurtoeslag direct verrekenen met de huur of dat ze de huurprijs doorgeven aan de Belastingdienst.

Vorige week besloot de Tweede Kamer om een parlementaire enquête in te stellen naar de problemen bij de kinderopvangtoeslag. Eerder is al gekeken naar mogelijke alternatieven voor de toeslagen, ook de huurtoeslag. Staatssecretaris Van Huffelen (Financiën) presenteerde deze in de eindrapportage Alternatieven voor het toeslagenstelsel. Daarin stelt het kabinet dat er geen eenduidige, technische oplossing bestaat. Aanpassingen zijn niet zonder nadelen en vragen om een politieke weging.

Aedes waarschuwt dat de problemen bij de kinderopvangtoeslag er niet toe moeten leiden dat ook de huurtoeslag nu flink op de schop gaat. In de eindrapportage staan namelijk ook opties waar Aedes niets in ziet. Een daarvan is om de huurtoeslag voortaan te baseren op normhuren, in plaats van op de daadwerkelijke huur. Dat beperkt de keuzevrijheid van huurders, werkt segregatie in de hand en heeft ongewenste financiële effecten voor zowel huurders als corporaties. In de voorgestelde variant krijgt maar liefst 40 procent van de huurders hogere woonlasten. Dat is alleen te ondervangen als corporaties hun huren verlagen tot de normhuren, waarmee de overheid een stevig deel van inkomensondersteuning bij corporaties zou neerleggen.

Een ander voorstel is om de huren flink te verlagen en corporaties hiervoor te compenseren via de verhuurderheffing. Het lijkt een sympathieke maatregel, maar ook dat leidt tot een onwenselijke verschuiving van de verantwoordelijkheid voor betaalbaarheid van de overheid naar corporaties.