Rijksbegroting 2021: de belangrijkste plannen voor woningcorporaties

Het kabinet presenteerde dinsdag 15 september 2020 de Rijksbegroting voor 2021. Op deze pagina vindt u een overzicht van de belangrijkste plannen voor woningcorporaties. De meeste daarvan waren al bekend. Lees ook de reactie van Aedes op de begroting.

Nieuwbouw

  • Aedes maakte met minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) bestuurlijke afspraken over nieuwbouw.
  • Er komt nog dit jaar een gezamenlijke taskforce om de bouw aan te jagen van betaalbare huurwoningen die met korting op de verhuurderheffing worden gebouwd. Het kabinet wil dat de bouw van deze woningen start in de komende twee jaar en dat de nieuwbouwproductie groeit naar 25.000 per jaar.
  • Doel is om de komende twee jaar 10.000 tijdelijke woningen te bouwen. Deze woningen worden vrijgesteld van verhuurderheffing.
  • De marktverkenning wordt voor drie jaar buiten werking gesteld. Dit stimuleert de bouw van woningen met een middenhuur (tot 1.000 euro) en goedkope koopwoningen (tot NHG-grens) door corporaties in regio’s waar daar behoefte aan is.
  • Corporaties krijgen korting op de verhuurderheffing voor de bouw van betaalbare huurwoningen. Op basis van de ingediende plannen (voor 115.000 corporatiewoningen) is daarvoor 2,7 miljard euro beschikbaar. Specifiek wordt het realiseren van woningen voor ouderen en kwetsbare groepen genoemd.
  • De komende jaren halen de ministeries van BZK en Infrastructuur en Waterstaat (IenW) investeringen van circa 1,5 miljard euro naar voren. Voor een versnelling van de woningbouwimpuls komt in 2021 150 miljoen euro extra beschikbaar. 
  • Op gebiedsontwikkeling en woningbouw neemt het Rijk een sterkere regierol
  • Er komt 20 miljoen euro extra om winkels, kantoren en bedrijventerreinen om te bouwen naar woningen.
  • Het kabinet wil de besluitvorming over grootschalige woningbouwlocaties versnellen.
  • Voor de aanpak van de stikstofproblematiek komt 100 miljoen euro per jaar beschikbaar.
  • Het kabinet verkent de noodzaak tot en mogelijkheden voor actief grondbeleid door het Rijk, inclusief de inrichting van een mogelijk Rijksontwikkelbedrijf. Daarbij komen concrete afspraken met regio's over doelstellingen voor plancapaciteit, woningbouwproductie en bouwen voor doelgroepen.
  • Het kabinet ondersteunt samen met de VNG, de Unie van Waterschappen (UvW), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en het Rijk, de gemeenten, waterschappen, provincies en andere overheden bij de invoering van de Omgevingswet. Er komen handreikingen, (online) trainingen en spreekuren.
  • Er komt 20 miljoen euro beschikbaar in 2021 voor flexpools, die flexibele inzet van capaciteit en deskundigheid beschikbaar maken voor gemeenten om de procedures voor gebiedsontwikkeling en woningbouw te versnellen.

Fiscale zaken

  • De overdrachtsbelasting gaat van 2 naar 8 procent voor iedereen die een woning koopt zonder er zelf in te wonen en naar 0 procent voor starters. Dit benadeelt woningcorporaties voor tientallen miljoenen euro’s, omdat zij ook 8 procent overdrachtsbelasting gaan betalen.
  • Corporaties krijgen 200 miljoen euro korting op de verhuurderheffing ter compensatie van de huurverlaging. Tegelijkertijd wordt de heffing met 62 miljoen verhoogd vanwege de overschrijding van de Regeling Vermindering Verhuurderheffing (RVV) Nieuwbouw. De totale verlaging wordt daarmee 138 miljoen euro per jaar (waarvan 7 miljoen voor particuliere verhuurders).
  • De heffingsvermindering verduurzaming van huurwoningen RVV Verduurzaming gaat weer open per 1 januari 2021 en bevat 150 miljoen euro.
  • De eerder aangekondigde verlaging van het hoge tarief van de vennootschapsbelasting gaat niet door, waardoor dit tarief op 25 procent blijft. Dit betekent een tegenvaller voor corporaties van naar verwachting meer dan 100 miljoen euro in 2021, op basis van de prognose informatie (dPi).
  • De verlaging van het lage vennootschapsbelastingtarief van 16,5 procent naar 15 procent gaat wel door. Vanaf 2021 geldt het lage tarief voor winsten tot 245.000 euro in plaats van 200.000 euro. In 2022 zal deze grens verder worden verhoogd naar 395.000 euro.

Duurzaamheid

  • Eigenaar-bewoners kunnen per 1 januari 2021 subsidie krijgen voor aansluiting op het warmtenet via de Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE).
  • Het Warmtefonds wordt uitgebreid zodat ook Verenigingen van Eigenaren met een meerderheidsbelang van corporaties in aanmerking komen voor financiering.
  • De Postcoderoosregeling wordt van fiscale regeling een subsidieregeling om deelname gemakkelijker te maken. De financiële gevolgen voor nieuwe deelnemers zijn nog niet bekend. Voor de huidige deelnemers verandert er niets.
  • Het kabinet verstrekt subsidies die Verenigingen van Eigenaren kunnen gebruiken om het belang van verduurzaming te promoten, dit vanwege de Wet verbetering functioneren verenigingen van eigenaars. Deze wet verplicht VvE’s om jaarlijks een minimumbedrag te reserveren voor onderhoud en herstel van het gebouw.

Wetsvoorstel eenmalige huurverlaging en huurtoeslag

  • Huurders met een inkomen onder de passend-toewijzengrenzen (23.225/31.550 euro voor éénpersoons-, resp. meerpersoonshuishoudens) en een huur boven de aftoppingsgrenzen (resp. 619/663 euro) krijgen recht op een eenmalige, permanente huurverlaging tot de aftoppingsgrens. Het kabinet vindt dit effectiever dan huurbevriezing.
  • De woningcorporatie levert een lijst aan van huishoudens met een huur boven de aftoppingsgrens. De Belastingdienst laat weten welke mensen in 2019 een inkomen onder de passend-toewijzengrenzen hadden. Die mensen krijgen huurverlaging. De corporatie doet uiterlijk 1 april 2021 een voorstel aan de huurder.
  • Aedes heeft – net als de Raad van State - zorgen over de uitvoering van de maatregel en zal hiervoor aandacht vragen bij de wetsbehandeling.
  • Corporaties krijgen ter compensatie van de huurverlaging korting op de verhuurderheffing (zie ‘fiscale zaken’).
  • Als gevolg van de wet dalen de uitgaven aan de huurtoeslag met 19 miljoen euro in 2021 en met 38 miljoen euro in de jaren daarna.
  • Door allerlei ontwikkelingen verwacht het ministerie dat de huurtoeslaguitgaven de komende jaren iets lager zijn dan eerder begroot, maar vanaf 2024 iets hoger.
  • Het kabinet heeft de invorderingsrente tijdelijk van 4 procent naar 0,01 procent verlaagd vanwege de coronacrisis. Dat betekent dat een huurder minder rente betaalt als die te veel huurtoeslag heeft ontvangen en een deel moet terugbetalen.

Wonen, zorg en welzijn

  • Voor Langer Thuis komt 8,2 miljoen euro beschikbaar en voor Eén tegen eenzaamheid 3,2 miljoen euro. Er komt 19,6 miljoen voor E-health om ouderen te helpen langer thuis te blijven wonen.
  • De Taskforce Wonen en Zorg kijkt naar het vergroten van de capaciteit van verpleeghuizen en het terugdringen van de wachtlijsten.
  • Voor het verbeteren van de kwaliteit van verpleeghuizen komt 32,5 miljoen euro beschikbaar.
  • Het kabinet stelt 79,6 miljoen extra beschikbaar voor kwetsbare ouderen, mensen met een handicap en mensen met een psychische aandoening die 24 uur per dag zorg en toezicht nodig hebben.
  • Het programma Eén tegen eenzaamheid gaat acties stimuleren om de toenemende eenzaamheid onder ouderen te doorbreken.
  • Het kabinet trekt nog dit jaar extra geld voor de schuldenaanpak. Gemeenten voeren een deel van dit beleid uit en krijgen resp. 15 miljoen euro en 30 miljoen euro voor het schuldenbeleid.
  • Als onderdeel van het steun- en herstelpakket stelt het kabinet 30 miljoen euro extra beschikbaar voor de bijzondere bijstand. Het aantal aanvragen neemt waarschijnlijk toe door de verwachte toename van de armoede- en schuldenproblematiek. Gemeenten kunnen het extra geld gebruiken voor maatwerk door een woonkostentoeslag aan huishoudens met onvoorziene financiële problemen die niet in aanmerking komen voor huurtoeslag. 
  • Het kabinet stelt 8 miljoen euro beschikbaar voor een regionale sluitende aanpak voor personen met verward gedrag, de inrichting van regionale meldpunten, de inzet van GGZ-expertise in de wijk en flexibele inzet van zorg en begeleiding en proefprojecten met vervoer van personen met verward gedrag door regionale ambulancevoorzieningen.
  • Voor het terugdringen van dakloosheid is tot eind 2021 200 miljoen euro extra beschikbaar voor gemeenten.

Leefbaarheid

  • Het kabinet blijft in 2021 het interdepartementale programma voor de gebiedsgerichte aanpak van leefbaarheid en veiligheid steunen. Gemeenten krijgen ondersteuning via het bestuurlijk instrumentarium voor de aanpak van woonoverlast en ondermijnende criminaliteit.
  • Structureel is 141 miljoen euro extra uitgetrokken voor de bestrijding van criminele ondermijning
  • Selectieve woningtoewijzing blijft mogelijk in kwetsbare buurten en wijken waar de leefbaarheid en veiligheid onder druk staan.
  • Het kabinet werkt aan de versterking van het stelsel van basisregistraties. Het combineren van gegevens uit (basis)registraties wordt steeds belangrijker, ook voor maatschappelijke opgaven zoals bestrijding van criminele ondermijning.
  • Voor het programma Leefbaarheid en Veiligheid krijgen de samenwerkende organisaties subsidies voor onderzoek, het delen van kennis en het uitvoeren van proefprojecten. Daaruit volgt een beeld van een integrale meerjarige gebiedsgerichte aanpak met concrete aanpakken en suggesties voor de rol die het Rijk kan spelen.
  • Projecten Bestaand Rotterdams Gebied (BRG) krijgen een jaarlijkse bijdrage vanuit het Rijk als onderdeel van het Project Mainport Rotterdam om de ruimte in de haven beter te benutten en de leefbaarheid in de regio Rijnmond te vergroten.
  • Van het ministerie van Justitie en Veiligheid ontvangt het ministerie van BZK een eenmalige bijdrage van 0,5 miljoen euro voor de City Deal 'Zicht op ondermijning'.

Aardbevings- en krimpgebieden

  • Samen met partners investeert het kabinet in versterking van de leefbaarheid en economische structuur van de grensregio's en enkele regio's met bevolkingsdaling. Er komt hiervoor een nieuw interbestuurlijk programma.
  • In Groningen moeten mensen prettig en veilig kunnen wonen. Naast de versterking komt er een toekomstperspectief voor Groningers.
  • Het nationaal Programma Groningen krijgt de komende tien jaar 1,15 miljard euro om economische ontwikkeling, verduurzaming en leefbaarheid te stimuleren. De regio voert zelf de regie over de besteding van de middelen.
  • Voor de versterkingsoperatie Groningen komt extra geld voor het scholenprogramma, de inpassingskosten voor gemeenten bij de versterkingswerkzaamheden en de rijksbijdrage voor het uitvoeren van sloop/nieuwbouw in de vergeten hoek van Appingedam en de Zandplaten Zuid in Delfzijl.
  • Voor de Nederlandse Norm voor de herziening van NPR9998 Aardbevingen komt een subsidie.

Bouwregelgeving

  • In 2021 komt er een aanpassing op het Besluit bouwwerken leefomgeving. Daarin staan de uitwerking van onderdelen van het Klimaatakkoord, onderdeel gebouwde omgeving, en het onderwerp brandveiligheid in (bestaande) woningen.
  • De bepaling dat een bedrijf gecertificeerd moet zijn voor werkzaamheden aan gasverbrandingsinstallaties geldt per 1 januari 2022.
  • De nieuwe bepalingsmethode energieprestatie en energielabels, de NTA8800 gaat in op 1 januari 2021. De eisen voor nieuwbouw veranderen daarmee naar eisen voor Bijna Energie Neutrale Gebouwen (BENG).
  • De invoering van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (WKB) gaat verder in 2021. Het is de bedoeling om het nieuwe stelsel vanaf 2022 stapsgewijs in te voeren.

Governance

  • Wetgevingstraject voor de invoering van de EU-klokkenluidersrichtlijn is in ontwikkeling. De invoering is voorzien voor eind 2021.
  • Het kabinetsstandpunt over de evaluatie van de Wet normering topinkomens (WNT) wordt volgens planning eind 2020 vastgesteld. Dit onderwerp staat in 2021 op de politieke agenda.

Europa

  • Het kabinet heeft 255 miljoen euro vrijgemaakt voor cofinanciering van de Europese programma’s Meerjarig Financieel Kader 2021-2027 en Next Generation EU, gericht op regionale ontwikkeling, onderzoek en innovatie, duurzaamheid en digitalisering. Dit biedt Nederlandse deelnemers een grotere slaagkans als zij een voorstel indienen.
  • Het kabinet onderzoekt de beste inzet van middelen in de Europese Recovery and Resilience Facility om het economisch herstel te bevorderen en de weerbaarheid van onze economie te vergroten. Uiterlijk in het voorjaar van 2021 dient het kabinet een plan in bij de Europese Commissie. Aedes pleit ervoor dit in te zetten voor woningrenovatie.

Gezond en veilig wonen

  • De Aanvullingswet geluid waarmee geluidregels ondergebracht worden in de Omgevingswet is in 2020 aangenomen in de Eerste Kamer. De feitelijke geluidnormering komt in het Besluit kwaliteit leefomgeving (BKL) te staan. De nieuwe geluidregels treden in 2022 in werking.
  • In 2021 zullen nieuwe regels voor stoffen in bodem en bagger in werking treden. Hiervoor zijn normen voor PFAS in de bodemregelgeving en een algemene methodiek voor het omgaan met niet-genormeerde (nieuw opkomende) stoffen in bodem en bagger ontwikkeld. Naast het vroegtijdig signaleren komt er een werkwijze waarmee het bodeminstrumentarium tijdig voor de nieuwe stof gereed is en tegelijkertijd de noodzakelijke uitvoeringspraktijk door kan gaan
  • Het kabinet wil kennis opbouwen over bodem en ondergrond, zowel bij de Rijksoverheid als in afstemming met de medeoverheden en de omgeving, met een vaste overlegstructuurom bodemgerelateerde kwesties interbestuurlijk te bespreken.
  • Voor asbest blijft het streven om de grootste resterende bron in de leefomgeving weg te nemen. Daartoe staat 2021 in het teken van het faciliteren van eigenaren van asbesthoudende daken bij het verwijderen hiervan. Daarnaast worden (innovatieve) kansen voor het zo effectief mogelijk saneren aangegrepen.

Lees ook de belangrijkste punten uit de Rijksbegroting op het gebied van werkgeverszaken.