Deze belasting is bedoeld voor belastingontwijkende multinationals, maar corporaties betalen ook 300 miljoen euro aan deze belasting. Dat is drie keer meer dan het kabinet verwacht in de Rijksbegroting 2019.
Gevolgen ATAD veel groter
De gevolgen van de invoering van ATAD zijn volgens Aedes veel groter dan het kabinet berekent in haar wetsvoorstel. Het kabinet gaat uit van een langzame opbouw van ATAD van 102 miljoen euro in 2019 tot 353 miljoen euro in 2030. Volgens Aedes komt de extra belasting voor woningcorporaties al vanaf 2019 op 300 miljoen euro per jaar, omdat het voorstel ook meteen op de bestaande leningen van toepassing is. Die leningen hebben corporaties nodig voor het halen van hun doelstellingen die stroken met de ambities van dit kabinet.
De 100 miljoen euro die het kabinet inzet voor verlaging van de verhuurderheffing is een goede eerste stap, maar compenseert de toegenomen belastingdruk bij lange na niet. Het kabinet stelt dat corporaties met deze tegemoetkoming tot 2021 voldoende investeringsruimte hebben, maar gaat voorbij aan de grote opgaven tot 2050. Corporaties in het land zien nu al dat zij de prestatieafspraken met gemeenten, waar ze volledig achter staan, niet gaan halen.
Onrealistische cijfers
Het ministerie van Financiën gaat in haar berekeningen uit van een lager investeringsniveau en een lagere vennootschapsbelasting dan volgens Aedes realistisch zijn. Het kabinet houdt in haar berekening ook geen rekening met doorlopende leningen en de (autonome) stijging van de vennootschapsbelasting. Bovendien kunnen woningcorporaties geen gebruikmaken van renteaftrek voor leningen voor nieuwbouw en verduurzaming en extra rentestijging.
Tegenstrijdige boodschap
ATAD (Anti Tax Avoidance Directive) is bedoeld om belastingontwijking door multinationals tegen te gaan. Daarnaast wil het kabinet hiermee bereiken dat bedrijven minder lenen en meer met eigen vermogen financieren. Hetzelfde kabinet roept in het Klimaatakkoord en de Nationale woonagenda corporaties juist op om meer te investeren. Daar zijn zij zeker toe bereid, maar dat betekent onvermijdelijk dat corporaties meer moeten lenen. Een tegenstrijdige boodschap. Het kabinet is kortzichtig en houdt geen rekening met de opgaven waarvoor corporaties ook na 2021 staan: betaalbare huren, nieuwbouw en verduurzaming.
Stijgende belastingdruk
Deze nieuwe belasting telt op bij de toch al oplopende vennootschapsbelasting (in 2021 naar schatting 500 miljoen euro). Verder betalen corporaties nog altijd verhuurderheffing. Het kabinet verlaagt nu het tarief, maar de opbrengst van de verhuurderheffing en daarmee de kosten voor corporaties nemen toe door de hogere WOZ-waarde van woningen (effect van circa 300-400 miljoen euro). Door deze combinatie stijgt de totale belastingdruk van corporaties met zo’n één miljard euro in 2021.
Geen vrijstelling
De sociale huursector, die geen winstdoelstelling heeft, niet internationaal opereert en geen belasting ontwijkt, krijgt van het kabinet geen vrijstelling van deze belastingmaatregel. De Europese regelgeving waaruit ATAD voortkomt, maakt dat technisch wel mogelijk. Deze belasting raakt duidelijk andere organisaties dan beoogd met het wetsvoorstel. Het is teleurstellend en niet uit te leggen dat het kabinet er voor kiest geen uitzondering te maken voor woningcorporaties. Merkwaardig genoeg stelt het kabinet infrastructuurprojecten wel vrij van ATAD.
