Woningcorporaties stellen ieder jaar hun investeringsplannen op voor de komende 5 jaar. Voor de jaren 2021-2025 hebben zij samen investeringen gepland van 52,3 miljard euro. Daarvan is 33,5 miljard voor nieuwbouw van sociale huurwoningen en 18,8 miljard voor verbetering en verduurzaming van hun woningen. Ten opzichte van de vorige vijfjaars-periode is dat een toename van 13 procent (5,9 miljard). Corporaties hebben ook weer meer plannen om middenhuur-woningen (niet-DAEB) te bouwen. Investeringen daarin nemen met maar liefst 56 procent toe tot ruim 2,5 miljard euro, zo blijkt uit de brief van de minister.
Meer investeringen
De afgelopen jaren daalden de investeringsvoornemens van corporaties juist, met name als gevolg van de verhuurderheffing. Die beperkt nog steeds de investeringscapaciteit. Het onderzoek Opgaven en Middelen heeft inmiddels uitgewezen dat corporaties op lange termijn onvoldoende financiële armslag hebben voor al hun opgaven.
Tegelijkertijd is de situatie op de woningmarkt urgent en willen corporaties zoveel mogelijk mensen helpen. Het lukt corporaties nu om binnen hun mogelijkheden hun plannen op te schroeven. Dat is in lijn met de Actieagenda Wonen: het is nu tijd om aan te pakken. Het is wel duidelijk dat corporaties dat op langere termijn niet volhouden zonder maatregelen om hun lasten te verlagen.
IBW daalt
Het ministerie maakt jaarlijks ook de zogeheten IBW (Indicatieve Bestedingsruimte Woningcorporaties) bekend. Die geeft weer welke ruimte woningcorporaties potentieel hebben om extra te investeren bovenop de plannen. Logischerwijs daalt de IBW nu. Aedes heeft echter altijd grote vraagtekens geplaatst bij deze gesimplificeerde graadmeter. Een aantal recente ontwikkelingen met grote financiële impact (zoals de huurverlagingen en huurbevriezing) is ook nog niet in de berekening verwerkt.
Tekort langere termijn
Wat Aedes betreft geeft het onderzoek Opgaven en Middelen een veel realistischer beeld van de investeringsruimte van corporaties. Groot voordeel is dat in dit onderzoek de investeringsruimte wordt afgezet tegen de opgaven. Ook minister Ollongren erkent dat er ‘op de langere termijn een disbalans is tussen de opgaven waar corporaties voor staan en de financiële middelen die zij hiervoor hebben’. De eerste problemen doen zich al over drie jaar voor, in regio’s met grote opgaven. De verhuurderheffing zit de ambities van corporaties dus nog steeds danig in de weg.
Zoals Ollongren al eerder aangaf is het aan een nieuw kabinet om een structurele oplossing te vinden. Wat Aedes-voorzitter Martin van Rijn betreft hoeft dat helemaal niet zo moeilijk te zijn: ‘Juist daarvoor hebben we samen met 33 andere partijen de Actieagenda Wonen gemaakt. Die bal ligt nog steeds op de stip, klaar om door ieder nieuw kabinet ingeschoten te worden.’
