Van het gas af: Transitievisie Warmte

Gemeenten en corporaties moeten goed met elkaar overleggen over de invulling van de Transitievisie Warmte. Gemeenten leggen centraal vast wanneer de afsluiting van het gas plaatsvindt. Daarnaast kunnen zij een voorkeur aangeven welke alternatieve warmtebron het gas vervangt. De gebouweigenaren, dus ook corporaties, beslissen zelf op welke alternatieve warmtevoorziening ze overstappen. Daarbij kijken ze naar de technische en financiële mogelijkheden, en naar de gevolgen voor de huurders. Voor gemeenten is het zaak om rekening te houden met de mogelijkheden van corporaties.

Bij het zoeken naar alternatieve warmtebronnen hebben gemeenten de kennis en kunde van corporaties nodig. Corporaties kennen hun vastgoed immers beter dan de gemeente. Door gezamenlijk op te trekken, komen gemeenten en corporaties tot een optimale transitievisie. Daarbij kunnen zij gebruikmaken van de Leidraad van het Expertise Centrum Warmte als hulpmiddel.

De Transitievisie Warmte vloeit voort uit het Klimaatakkoord. Daarin moeten gemeenten uiterlijk eind 2021 vastleggen welke wijken als eerste van het gas af gaan en wat de alternatieve warmtebronnen zijn. Het gaat om zo’n 1,5 miljoen woningen. Voor wijken die in 2030 al van het gas af gaan, beschrijft de transitievisie:

• alternatieve warmtebronnen, bijvoorbeeld warmtenetten, all-electric, groen gas of waterstof
• maatschappelijke kosten en baten van deze alternatieven
• totale kosten voor eindgebruikers

Bij de warmtetransitie krijgen gemeenten op verschillende manieren ondersteuning. Een van de hulpmiddelen is de Leidraad. De Leidraad geeft inzicht in de kostenefficiëntie van verschillende strategieën voor het aardgasvrij maken van wijken en buurten. Een gemeente kan de Leidraad gebruiken om met lokale stakeholders, zoals corporaties, per wijk of buurt keuzes te maken voor een alternatieve energie-infrastructuur. Ook kan de gemeente met de Leidraad een tijdpad vaststellen waarbinnen wijken van het aardgas af gaan. De Leidraad is een hulpmiddel en bevat dus geen advies voor de strategie per wijk of buurt.

De Leidraad is inmiddels aangevuld met de volgende mogelijkheden:

• De nieuwe versie rekent niet alleen op label B door, maar ook op label D voor verwarming waarbij de minimale aflevertemperatuur 70 graden is.
• Een nieuwe optie in dit model is waterstof. Tot 2030 zullen dit alleen pilots zijn. Voor de periode daarna is de beschikbaarheid en prijs van waterstof erg onzeker.

De eindgebruikerskosten zijn, anders dan eerder gemeld, niet doorgerekend. Dit zou te ingewikkeld zijn door de grote verschillen binnen buurten. Er volgt nu een apart traject dat per type woning en per warmteoplossing de kosten in beeld brengt.

Meer informatie

Gemeenten maken jaarlijks prestatieafspraken met woningcorporaties. Daarin kunnen ze ook opnemen hoe de gemeente corporaties en bewonersorganisaties betrekt bij het opstellen van de Transitievisie Warmte.

Aedes, VNG, Woonbond en RVO hebben een inspiratiegids ontwikkeld als hulpmiddel bij het maken van prestatieafspraken over duurzaamheid. Deze gids bevat tips en voorbeelden uit het hele land, en wordt in 2020 vernieuwd. De nieuwe versie zal ook aandacht besteden aan de Transitievisie Warmte.

Voor corporaties die in dezelfde gemeenten of zelfs in dezelfde wijken bezit hebben, is het raadzaam om tijdig met elkaar in overleg te gaan over de Transitievisie Warmte. Welke vervanger van aardgas past het beste bij het vastgoed, wat zijn de ambities van de corporaties en over welke financiële middelen beschikken de corporaties? Het Aedes-programma Energietransitie in de wijk zal in 2020 hierover kennissessies organiseren.

Andere organisaties die hulpmiddelen ontwikkelen voor corporaties en gemeenten die een passende keus moeten maken, zijn Energielinq/Stroomversnelling (Wijk na wijk) en EnergyGo/Geodan (Tool Tomahawk).

Meer over de Transitievisie Warmte en de Leidraad vindt u via:

• Expertise Centrum Warmte
• Nationaal Programma Regionale Energiestrategie

Lees ook:

• Regionale Energie Strategie 
• Wijkuitvoeringsplannen