Ver van huis is de titel van het eindrapport van de parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties. Roland van Vliet, de voorzitter van de commissie overhandigde het donderdagmiddag 30 oktober 2014 aan de voorzitter van de Tweede Kamer. Daarmee is het rapport openbaar.
De enquêtecommissie stelt een samenhangend pakket van achttien maatregelen voor. Zoals verwacht is de commissie zeer kritisch over het functioneren van de onderzochte corporaties. Maar er is ook lof voor de sector. Volgens de commissie staat ‘buiten kijf dat woningcorporaties in de afgelopen twintig jaar essentiële bijdragen hebben geleverd aan de sociale volkshuisvesting in Nederland. Zij hebben er mede aan bij gedragen dat van omvangrijke gettovorming en verpauperde woonwijken in Nederland nagenoeg geen sprake is’. Ook stelt de commissie vast ‘dat woningcorporaties in veel gevallen met grote inzet en bevlogenheid dagelijks hun maatschappelijke opdracht uitvoeren. Daarvoor heeft de commissie waardering, zeker nu de afgelopen jaren het beeld van de corporatiesector steeds negatiever is geworden’.
Toch is die beeldvorming begrijpelijk. ‘In de praktijk van de casussen blijkt dat de directeur-bestuurder vaak een te machtige positie inneemt binnen de corporatie en dat de raad van commissarissen niet in staat is om als een volwaardige tegenkracht te functioneren tegen een dominante, ambitieuze bestuurder. Daarbij blijken corporaties dankzij hun bezit makkelijk en goedkoop geld te kunnen lenen of in geval van problemen vrij gemakkelijk woningen te kunnen verkopen om verliezen op te vangen of te verdoezelen.’
De achttien aanbevelingen van de commissie:
- Cultuuromslag bewerkstelligen gericht op integriteit en gedrag
- Geen commerciële nevenactiviteiten meer en beperken investeringen in leefbaarheid en grond
- Begrenzen werkgebied, grote landelijke corporaties defuseren
- Begrenzen schaalgrootte woningcorporaties
- Centrale kaders, lokaal bindende afspraken
- Bindende afspraken met gemeenten
- Versterken positie huurders
- Een Woonautoriteit (omgevormd CFV) houdt onafhankelijk en geïntegreerd extern toezicht en kan sanctioneren
- Beter en sterker intern toezicht (geschiktheidstoets, maximale zittingstermijn)
- Evenwichtiger corporatiebestuur (woonautoriteit fiatteert bestuurder, maximale zittingstermijn)
- Sterkere taak accountants
- Vergroten controleerbaarheid en transparantie
- Corporaties moeten failliet kunnen en geldverstrekkers krijgen eigen risico
- Banken krijgen zorgplicht, grotere rol institutionele beleggers, beperken macht sectorbanken
- Herinrichten borging: vereenvoudigen, minister beslist over saneren
- WSW als hoeder van de borg onder toezicht van minister
- Fraude en zelfverrijking hard aanpakken
- Experimenteren met alternatieven voor woningcorporaties (andere sturing en zeggenschap)
Het rapport
Terugkijken
Opnames van de verhoren kun je terugkijken op het YouTube-kanaal van de parlementaire enquêtecommissie.