Woonstichting JOOST kantelt vastgeroeste organisatie

De Brabantse Woonstichtingen St. Joseph en Kleine Meierij fuseerden op 1 juli 2019 tot JOOST. Directeur-bestuurder Rob Dekker vervolmaakt hier zijn kantelproject, ingezet bij St. Joseph. Regels zijn niet langer heilig. Medewerkers krijgen meer ruimte om naar eigen inzicht te handelen bij de oplossing van problemen en geven daarbij huurders meer eigen verantwoordelijkheid.

Inleiding

Woonstichting Joost is 1 juli 2019 ontstaan uit een fusie tussen Woonstichtingen St. Joseph uit Boxtel en Kleine Meierij uit Rosmalen. Directeur-bestuurder Rob Dekker vervulde die functie eerst bij St. Joseph. ‘Wij willen de woningcorporatie van de kleine kernen zijn’, zegt hij. Dit vergt een organisatie die maatwerk levert. Er is veel aandacht voor leefbaarheid, wijkbeheer en het verbinden van mensen. Daarnaast is er specifiek aandacht voor wonen en zorg en de huisvesting van statushouders. Dekker:  ‘Zo’n 80 procent van onze huurders kan zichzelf helpen. Voor de overige 20 procent staan we 100 procent klaar.’

Om zover te komen, was het eerst nodig de organisatie te kantelen. Die was min of meer vastgeroest. Medewerkers hielden zich aan regels zonder na te denken over het nut daarvan. Volgens Dekker moeten procedures en regels niet bepalend zijn, maar ondersteunend. Daarom begon hij in 2016 een verandertraject bij St. Joseph en daar plukt de fusiecorporatie nog steeds de vruchten van. Hij liet zich inspireren door de filosofie van Wouter Hart, auteur van onder meer ‘Verdraaide Organisaties’ en ‘Anders Vasthouden’.  

Opgave

Het streven van Dekker was een organisatie met zelfstandige medewerkers die aansluiten op externe netwerken. Ze moeten de ruimte hebben om naar eigen inzicht te handelen. Uiteindelijk doel is een goede, betrouwbare en effectieve relatie met de huurders, waarbij er standaardoplossingen zijn voor standaardvragen en maatwerk voor specifieke vragen.

Dit is een van de zeven interviews waarin bestuurders terugblikken op verandering. Deze veranderverhalen zijn bedoeld om te inspireren.

Aanpak

Om draagvlak te creëren voor de kanteling, kregen alle medewerkers een exemplaar van de twee genoemde boeken van Wouter Hart. Daaromheen heeft het bestuur een programma gebouwd onder begeleiding van een expert uit het team van Hart. De eerste discussies resulteerden in het plan ‘Samen voor meer... Koersplan 2016-2020’, dat de basis vormde voor vervolgacties. Inmiddels staat in het nieuwe Koersplan 2020-2024, (Ge)woon als goede buurman, de filosofie van Hart weer centraal.

Deze tekening illustreert het veranderverhaal van woonstichting JOOST

Een voorbereidingsgroep met afgevaardigden van het MT, de OR en een HRM-adviseur bracht de concrete doelen en resultaten in beeld, zoals vermindering van regels, meer eigen initiatief van medewerkers, een nieuwe visie op leiderschap en het beter luisteren naar de klant en daarvan leren. Volgende stap was het organiseren van speloefeningen en discussies met medewerkers, waarbij zij zich de nieuwe werkwijze eigen maakten.

Voor MT en afdeling HRM kwam een leiderschapsdag met als doel te leren welke competenties nodig zijn om effectief maatwerk te leveren en te netwerken met andere belanghebbenden. Daarop volgden bijeenkomsten voor teams die interdisciplinair met elkaar samenwerken, zodat medewerkers elkaar beter leren kennen en elkaar sneller weten te vinden bij het zoeken van oplossingen op maat.

Een Regiegroep, tenslotte, monitort de ontwikkelingen, organiseert leerbijeenkomsten en doet voorstellen voor bijvoorbeeld het afschaffen van regels. Deze groep kent een aantal permanente leden: een HR-adviseur, een adviseur communicatie, een lid van de OR en een roulerend lid van het MT.

Uit bovenstaande stappen zijn inmiddels enkele vaste activiteiten voortgevloeid. Zoals ‘Toastje Casus’, waarbij collega’s elkaar aan de hand van voorbeelden vertellen tegen welke opgaven ze in de praktijk aanlopen.

De huurder doet meer zelf. JOOST vervult vooral een faciliterende rol

Resultaat

De nieuwe aanpak heeft geresulteerd in een andere klantbenadering. Met huurders wordt ook gesproken over de ‘vraag achter de vraag’. Huurders denken actief mee over oplossingen voor hun problemen en kijken wat ze zelf kunnen doen. De corporatie neemt meer de taak van ondersteuner en facilitator op zich. De huurders blijken deze nieuwe aanpak te waarderen. Regelmatig ontvangt JOOST bedankmailtjes. De medewerkers vinden volgens Dekker dat hun werk er “betekenisvoller en leuker” op is geworden.

Voorbeelden van de nieuwe aanpak zijn een huiskamerproject waarin bewoners zelf activiteiten organiseren. Hiervoor is een seniorenflat vrijgemaakt, waarvan de bewoners zelf de huur opbrengen. Een ander voorbeeld is de begeleiding van ouderen bij de verhuizing van een eengezinswoning naar een appartement.

De samenwerking met belanghouders is gegroeid. Zo heeft JOOST met onderwijsinstellingen, natuurorganisaties en de gemeente samengewerkt bij de herontwikkeling van De Kleine Aarde in Boxtel.

Tips van Rob Dekker

  • Je boodschap eindeloos top down herhalen op de zeepkist werkt niet. Vanuit een dialoog beklijft de boodschap beter. Dan wordt het een gezamenlijk verhaal.
  • Fouten maken hoort bij leren. Geef je medewerkers zoveel vertrouwen dat ze zich kwetsbaar durven op te stellen.
  • Een cultuurverandering is nooit klaar. Blaas je verhaal steeds nieuw leven in.
  • Lees de boeken van Wouter Hart. Van hem heb ik geleerd dat ik de oplossing niet naar me toe moet trekken, maar naast de ander moet gaan staan om te zien wat betekenisvol is in zijn of haar leven.
Laat regels niet bepalend zijn, maar ondersteunend

Woonstichting JOOST, Boxtel

Circa 7.500 huurwoningen in de kleine kernen rondom ‘s-Hertogenbosch
Aantal medewerkers:  circa 70
Directeur-bestuurder: Rob Dekker
In dienst sinds: 2007 (eerst bij Woonstichting St. Joseph)

Veranderverhalen

In deze tijd waarin het thema innovatie veelvuldig wordt genoemd, verguisd of geroemd, is het interessant om eens stil te staan bij de ervaringen van bestuurders met veranderen. Hoe kijken bestuurders, die zelf aan den lijve een intensief veranderproces hebben ondervonden, aan tegen een dergelijk veranderproces? Dit staat centraal in een reeks van zeven veranderverhalen. Bovenstaand verhaal is het vijfde in deze reeks, bedoeld om te inspireren.

De andere verhalen zijn:

Bovenstaande veranderverhalen zijn de verkorte vorm van de veranderverhalen uit de publicatie Corporaties in beweging.